Bir ev alırken, araba kiralarken veya bir hizmet için anlaşırken “kapora” vermek standart bir uygulamadır. Peki, anlaşma bozulduğunda o ödediğiniz para ne olur? Kapora iade edilir mi? Bu sorunun cevabı, o paranın hukuken ne anlama geldiğine, yani “bağlama parası” mı yoksa “cayma parası” mı olduğuna bağlıdır. Borçlar Kanunu bu iki kavramı net bir şekilde ayırır ve haklarınızı bu ayrıma göre belirler. Özellikle emlakçıya veya ev sahibine verilen kaporanın iadesi, en sık karşılaşılan hukuki sorunlardan biridir.

En Temel Ayrım: Bağlama Parası mı, Cayma Parası mı?

Kapora, doğrudan Türk Borçlar Kanunun‘da düzenlenmiş bir konu değildir. Ödediğiniz paranın iade edilip edilmeyeceği, sözleşmede ne yazdığına bağlıdır.

• 1. Bağlama Parası (Kural Olan): Eğer sözleşmenizde “ödenen kapora cayma parasıdır” gibi açık bir ifade yoksa, kanun o parayı sözleşmenin yapıldığına kanıt olarak verilen “bağlama parası” kabul eder. Bu durumda, eğer sözleşme karşı tarafın kusuruyla (örneğin ev sahibinin evi satmaktan vazgeçmesi) bozulursa, kaporanızı tamamen geri alırsınız. Eğer sözleşme sizin kusurunuzla bozulursa, verdiğiniz kapora genellikle yanar.
• 2. Cayma Parası (İstisna Olan): Eğer sözleşmenizde ödenen kaporanın aynı zamanda bir “cayma parası” olduğu açıkça yazıyorsa, durum değişir. Bu durumda:
  • Parayı veren (siz) cayarsa, verdiğiniz para karşı tarafta kalır.
  • Parayı alan (ev sahibi/satıcı) cayarsa, aldığının iki katını size geri ödemek zorundadır. 

Emlakçıya Verilen Kapora İade Edilir Mi? Noterde Yapılmayan Ev Satış Sözleşmesi Geçerli Mi? (Kapora İadesi)

Türkiye’de bir evin, arsanın veya dükkanın satışı, kanunen sadece tapu müdürlüğünde yapılan resmi bir işlemle geçerlilik kazanır. İleride bir satış yapılacağına dair verilen sözler, yani “taşınmaz satış vaadi sözleşmeleri” ise sadece Noterde düzenlendiği takdirde hukuken bağlayıcıdır.

Peki, Emlakçıda veya Ev Sahibiyle Kendi Aranızda İmzaladığınız O “Adi Yazılı Sözleşme” Ne Olur?

Bu, vatandaşların en çok hak kaybı yaşadığı noktadır. Tarafların kendi aralarında veya bir emlakçı ofisinde, noter onayı olmaksızın imzaladıkları “taşınmaz satış sözleşmesi” veya “kapora sözleşmesi” gibi belgeler, kanun önünde KESİN OLARAK GEÇERSİZDİR. Kanun, milyonlarca liralık bu tür büyük işlemlerde tarafları korumak, sahtekarlığı önlemek ve devletin denetimini sağlamak için bu “resmi şekil şartını” zorunlu kılmıştır.

Geçersiz Sözleşme İçin Verilen Kapora Her Koşulda İade Edilir!

Hukuken hiç doğmamış, yani geçersiz bir sözleşmeye dayanarak karşı tarafa verdiğiniz kapora da hukuki bir sebepten yoksun kalır. Bu durumda, “sebepsiz zenginleşme” hükümleri devreye girer. Bu ne anlama geliyor?

Kimin vazgeçtiğine veya kimin “kusurlu” olduğuna bakılmaksızın, noterde yapılmayan bir ev alım-satımı için verdiğiniz kapora, tarafınıza iade edilmek zorundadır. Satıcının veya emlakçının “evi almaktan vazgeçtiğiniz için kaporanızı yakarım” demesinin hiçbir hukuki dayanağı yoktur. Çünkü ortada en başından beri geçerli bir sözleşme yoktur.

Üstelik, Yargıtay‘ın benimsediği “denkleştirici adalet ilkesi” uyarınca, verdiğiniz kaporanın, ödediğiniz tarihteki alım gücü ne ise, size iade edileceği tarihteki alım gücüne güncellenerek ödenmesi gerekir. Bu, paranızın enflasyon karşısında erimesini de önler.

Sebepsiz Zenginleşme ve Denkleştirici Adalet İlkesi

Geçersiz bir sözleşme nedeniyle verdiğiniz kaporayı geri talep ederken, paranızın enflasyon karşısında erimesini önleyen çok önemli bir ilke devreye girer: “Denkleştirici Adalet İlkesi”. Yargıtay, bu gibi durumlarda, verdiğiniz paranın bugünkü alım gücüne güncellenerek size iade edilmesine hükmeder. Yani, 1 yıl önce verdiğiniz 100.000 TL, bugünün alım gücüyle belki de 180.000 TL olarak size geri ödenir.

Kapora İade Edilir Mi? Uyuşmazlık Halinde Avukat Desteği

Kapora iadesi süreçleri, sözleşmenin yorumlanmasından geçersizliğin ispatına ve alacağın güncellenmesine kadar teknik hukuki bilgi gerektirir. Özellikle karşı taraf kaporayı iade etmemekte direniyorsa, bir avukat aracılığıyla icra takibi veya dava yoluna başvurmak en etkili çözümdür. Öden Hukuk, kapora uyuşmazlıklarında haklarınızı korumak ve verdiğiniz parayı eksiksiz geri almanız için yanınızdadır.