Elinizde müşterinizden aldığınız, henüz faturasını kesmediğiniz ileri tarihli bir çek var ve acil nakit akışına ihtiyacınız var. Aklınızdaki soru şu: Acaba bir faktoring şirketi bu faturasız çeke faktoring yapar mı? Bu, birçok KOBİ’nin ve işletme sahibinin karşılaştığı riskli bir durumdur ve kanun bu konuda net sınırlar çizmiştir. Bu rehberde, faturasız alacakların ve çeklerin faktoringe konu edilip edilemeyeceğini, bu işlemin yasal sonuçlarını ve sizi bekleyen olası riskleri inceliyoruz.

Ana Soru: Faktoring Şirketleri Faturasız Alacakları veya Çekleri Alabilir Mi?

Bu sorunun cevabı, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu‘nda gizlidir ve cevap nettir: HAYIR, ALAMAZLAR.

Yasal Dayanak: 6361 Sayılı Kanun Ne Diyor?

Kanunun 9. maddesinin 2. fıkrası, “Faktoring şirketleri, bir mal veya hizmet satışından doğmuş veya doğacak, fatura veya benzeri bir belgeyle tevsik edilebilen alacaklar dışında kalan alacakları devir veya temlik alamazlar” hükmünü amirdir.

Bunun Türkçe anlamı şudur: Bir faktoring şirketinin bir alacağı (veya bu alacağı temsil eden çeki) alabilmesi için, o alacağın altında yatan gerçek bir ticari ilişki (mal satışı veya hizmet sunumu) olması ve bu ilişkinin fatura gibi bir belgeyle kanıtlanması zorunludur. Faktoring faturasız işlem yapar mı sorusunun cevabı bu nedenle olumsuzdur.

Yargıtay’ın Bu Konudaki Yaklaşımı Nedir?

Yargıtay da kararlarında bu kuralı istikrarlı bir şekilde uygulamaktadır. Faturayla kanıtlanamayan bir alacağın faktoring şirketine devredilmesi halinde, bu devrin geçersiz sayılabileceğini ve alacağın varlığının tartışmalı hale geleceğini belirtmektedir.

Bu Kurallar Faturasız Senetler İçin de Geçerli Mi?

Evet, kesinlikle geçerlidir. 6361 sayılı Kanun, fatura gibi bir ticari ilişkiyi kanıtlayan belgeye dayanmayan tüm “alacakların” faktoringe konu edilmesini yasaklar. Bu nedenle, faturasız bir senedin faktoring şirketi tarafından “kırdırılması” da tıpkı faturasız çek gibi aynı hukuki riskleri taşır.

“Faturasız Çeke Faktoring” Yaptırmanın İşletmeniz İçin Riskleri Nelerdir?

Kanuni yasağa rağmen bazı faktoring şirketleri veya finans aracıları bu tür işlemleri yapabilmektedir. Ancak bu durum, çeki “kırdıran” işletme için ciddi riskler doğurur:

1. Hukuki Savunmasızlık: Eğer çeki veren müşteri ödeme yapmazsa ve faktoring şirketi size geri dönerse, işlemin en başından usulsüz olması nedeniyle hukuken çok zayıf bir konumda kalırsınız. Faktoring şirketi, ödediği parayı faiziyle birlikte sizden geri isteyebilir.
2. Müteselsil Sorumluluk: Alacağın dayanağının sağlam olmaması, sizi de zincirleme bir sorumluluğun içine sokabilir. Alacağın varlığı ispatlanamadığında, faktoringin yasal sorumluluğu size yönelebilir.
3. Mali Denetim Riskleri: Faturasız bir alacağı finansal bir işleme konu etmek, olası bir mali denetimde vergi usulsüzlükleri ve cezai yaptırımlarla karşılaşmanıza neden olabilir.

Peki Ne Yapmalı? Doğru ve Yasal Süreç Nedir?

Nakit akışınızı yönetmek için faktoring kullanmak son derece meşru bir yoldur. Ancak bunu yasal çerçevede yapmak zorunludur:

• Önce Faturanızı Kesin: Müşterinize verdiğiniz mal veya hizmet karşılığında faturanızı mutlaka düzenleyin.
• Faturaya Dayalı İşlem Yapın: Faktoring sözleşmesi yaparken, bu faturayı ve varsa faturaya istinaden alınan çeki işleme konu edin.
• Sözleşmeyi Dikkatle İnceleyin: Bir ticaret hukuku avukatı ile çalışarak, imzalayacağınız faktoring sözleşmesinin tüm maddelerini ve sorumluluklarınızı anladığınızdan emin olun.

Faktoring ve Ticaret Hukuku Uyuşmazlıkları İçin Avukat Desteği | Öden Hukuk

Faturasız çeke faktoring yapmak, kısa vadede bir çözüm gibi görünse de uzun vadede işletmenizi ciddi hukuki ve mali risklerin altına sokan tehlikeli bir yoldur. Ticari alacaklarınız, çekleriniz ve finansal sözleşmelerinizle ilgili yaşadığınız uyuşmazlıklarda doğru adımları atmak için profesyonel hukuki destek almak en güvenli yoldur. Öden Hukuk, ticaret hukuku alanındaki tecrübesiyle, işletmenizin haklarını korumak için yanınızdadır.