Boşanma süreci, duygusal zorlukların yanı sıra ciddi maddi belirsizlikleri de beraberinde getirir. Bu süreçte en çok merak edilen konuların başında ise boşanmada tazminat ve nafaka hakları gelir. Tarafların evlilik birliği içindeki emeklerinin ve boşanma sonrası yaşayacakları olası maddi kayıpların nasıl telafi edileceğini bu kapsamlı rehberde, güncel Yargıtay kararları ışığında inceliyoruz.

İlgili Kanun Hükmü: TMK m.174

Boşanma sebebiyle zarara uğrayan taraf, eğer karşı taraf kusurluysa, maddi tazminat ve/veya manevi tazminat talep edebilir.

TMK m.174/1: “Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen, kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir.”

TMK m.174/2: “Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.”

Tazminat hakkı, Türk Medeni Kanunu’nun 174. maddesi kapsamında düzenlenmiştir.

1. Boşanmada Maddi Tazminat Nedir?

Boşanma sonucunda ekonomik olarak kayba uğrayan eş, kusurlu olan diğer eşten maddi tazminat talep etme hakkına sahiptir.

1.1 Boşanmada Maddi Tazminat Şartları:

• Boşanma kararı kesinleşmiş olmalı
• Boşanmada tazminat talep eden eş kusursuz veya daha az kusurlu olmalı
• Diğer eş kusurlu olmalı
• Talep eden taraf ekonomik kayıp yaşamış olmalı
• Talep, boşanma davasında veya karar kesinleştikten sonra 1 yıl içinde ileri sürülmelidir
• Boşanma nedeniyle maddi zarar ortaya çıkmalıdır.

1.2 Maddi Tazminat Hangi Hallerde Gündeme Gelir?

• Çalışmayan eşin ekonomik güvence kaybı
• Ortak iş faaliyetlerinin sona ermesi
• Eşin sigortasından faydalanma hakkının kaybı
• Miras beklentisinin ortadan kalkması

1.3 Boşanmada Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?

Hâkim, boşanmada tazminat miktarını şu kriterleri dikkate alarak uygun bir tutara karar verir:

• Tarafların ekonomik durumları
• Kusur oranı
• Evliliğin süresi
• Beklenen menfaatin niteliği

Boşanma tazminat miktarı genellikle toplu olarak ödenir, ancak istisnai durumlarda taksitlendirilebilir.

1.4 Maddi Tazminat Zamanaşımı

Boşanma kararı kesinleştikten sonra 1 yıl içinde talep edilmelidir. Aksi halde zamanaşımına uğrar. Boşanma sonrası tazminat talep etmek de mümkündür.

2. Boşanmada Manevi Tazminat Nedir??

Manevi tazminat, boşanma sürecinde kişilik hakları zedelenen taraf lehine verilir. Amaç, zararın bir nebze de olsa giderilmesidir.

2.1 Boşanmada Manevi Tazminat Şartları:

• Boşanmada tazminat şartları şu şekildedir:
  • Aldatma (zina)
  • Fiziksel veya psikolojik şiddet
  • Ağır hakaret, aşağılama
  • Onur, saygı, kişilik haklarına saldırı
• Kusurlu olan taraf aleyhine talep edilir
• Talepte bulunan taraf kusursuz veya daha az kusurlu olmalıdır.
• Affedilmiş davranışlar manevi tazminatın konusunu oluşturmaz. Bunun için af sayılan davranışlarla ilgili yazımızı okuyabilirsiniz. 

2.2  Boşanmada Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?

• Evliliğin süresi
• Küçük düşürülen eşin sosyal durumu
• Psikolojik yıpranma derecesi
• Kusurun ağırlığı
• Tarafların ekonomik durumları
• Bu konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için Boşanmada Tazminat ve Nafaka konulu yazımızı okuyabilirsiniz.

Hâkim, manevi tazminat tutarını re’sen artıramaz, ancak talep edilen tutar kadar tazminata karar verebilir.

2.3  Boşanmada Tazminat İçin Zamanaşımı Süresi

Boşanma davasında manevi tazminat talep etmek mümkündür. Boşanma sonrası tazminat talep etmek de hukuken mümkündür. Boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içinde manevi tazminat talep edilmelidir.

♦ Manevi tazminat toplu olarak ödenir, taksitlendirme veya irat şeklinde ödeme söz konusu değildir.

3. Anlaşmalı Boşanmada Tazminat Hakkı Var mı?

Evet. Taraflar boşanma protokolünde maddi ve manevi tazminat konusunda anlaşabilir. Bu durumda hâkim kusur incelemesi yapmaz.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Anlaşma çerçevesinde belirlenen boşanmada tazminat tutarı sonradan değiştirilemez
• Protokolde yer almayan bir taleple sonradan dava açılamaz
• Hâkim, tarafların anlaşmasına sadık kalır

Sonuç:

Boşanma davası sadece bir birlikteliğin sona ermesi değil, taraflar için ekonomik ve duygusal yönden sarsıcı bir sürecin başlangıcı olabilir. Eğer siz de bu sürecin içindeyseniz, hak kaybına uğramamak için aile ve boşanma hukukunda profesyonel bir hukukçudan destek almanız son derece önemlidir.