Hakkınızda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kararı verildi ve bu kararın haksız olduğunu mu düşünüyorsunuz? Yakın zamana kadar HAGB kararlarına karşı yapılan itirazlar, sınırlı bir incelemeye tabi tutuluyordu. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) 2022 yılında verdiği tarihi iptal kararı ile bu durum kökten değişti. Peki, artık HAGB kararına itiraz nasıl yapılıyor ve yeni açılan “istinaf” yolu sanıklar için ne anlama geliyor? İşte en güncel hukuki durum.

HAGB Nedir ve Şartları Nelerdir?

HAGB, 2 yıl veya daha az süreli bir ceza mahkumiyeti söz konusu olduğunda, sanığın 5 yıllık bir denetim süresine tabi tutulması ve bu süreyi temiz geçirmesi halinde davanın düşmesini sağlayan bir kurumdur. Bu karar, sanığın adli siciline (sabıka kaydına) işlenmez.

HAGB Kararı Verilebilmesinin Koşulları Nelerdir?

Bir mahkemenin, sanık hakkında HAGB kararı verebilmesi için Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 231. maddesinde belirtilen tüm şartların aynı anda gerçekleşmesi zorunludur.

1. Ceza Miktarı Sınırı

Sanığın işlediği suç sonucunda mahkemenin hükmettiği ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası olmalıdır. Cezanın süresi iki yılı aşıyorsa, diğer tüm şartlar sağlansa bile HAGB kararı verilemez.

2. Sanığın Geçmişi (Sabıka Durumu)

Sanığın daha önceden kasıtlı bir suçtan mahkumiyetinin bulunmaması gerekir. Yani, adli sicil kaydında (sabıka kaydında) daha önce işlediği kasıtlı bir suçtan dolayı kesinleşmiş bir hapis cezası olan bir kişi, yeni bir suç işlediğinde HAGB’den yararlanamaz.

3. Mahkemenin Kanaati

Mahkeme, sanığın kişilik özelliklerini, duruşmadaki tutum ve davranışlarını değerlendirerek, sanığın yeniden suç işlemeyeceği yönünde bir kanaate varmalıdır. Bu, hakimin takdir yetkisini kullandığı en önemli aşamalardan biridir.

4. Mağdurun Zararının Giderilmesi

Eğer işlenen suç nedeniyle bir mağdur varsa ve bu mağdurun somut bir zararı (örneğin, malına verilen zarar, tedavi masrafları vb.) ortaya çıkmışsa, bu zararın sanık tarafından tamamen giderilmesi (aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin etme) gerekir. Zarar giderilmeden HAGB kararı verilemez.

5. Sanığın Kabulü

Hakkında HAGB kararı verilmesini sanığın açıkça kabul etmesi gerekir. Sanık, “Ben bu kararı kabul etmiyorum, beraat etmem gerektiğine inanıyorum” diyerek itiraz ederse, mahkeme HAGB kararı veremez ve davaya devam ederek başka bir hüküm kurar.

Devrim Niteliğindeki Değişiklik: HAGB Kararına Karşı Artık İstinaf Yolu Açık!

Eskiden, HAGB kararına karşı sadece kararı veren mahkemenin bir üstü olan Ağır Ceza Mahkemesi’ne “itiraz” edilebiliyordu. Bu mahkeme, genellikle dosyayı sadece usul ve şekil yönünden inceliyordu. Ancak Anayasa Mahkemesi, bu sınırlı denetimin adil yargılanma hakkını ihlal ettiğine karar verdi ve ilgili kanun hükmünü iptal etti.

Bu iptal kararı sonrası yapılan yeni yasal düzenleme ile, artık HAGB kararlarına karşı Bölge Adliye Mahkemesi’ne “istinaf” başvurusu yapılabilmektedir.

İtiraz ve İstinaf Arasındaki Fark Nedir?

• İtiraz (Eski Sistem): Genellikle sadece usul ve şekil yönünden bir inceleme yapılırdı. Deliller yeniden değerlendirilmezdi.
• İstinaf (Yeni Sistem): Bölge Adliye Mahkemesi (İstinaf Mahkemesi), dosyayı hem usul hem de esas yönünden yeniden inceler. Yani, delilleri yeniden değerlendirebilir, tanıkları tekrar dinleyebilir ve davanın esasına girerek HAGB kararının hukuka uygun olup olmadığını denetleyebilir. Bu, sanık için çok daha güçlü ve etkili bir kanun yoludur.

HAGB Kararına İtiraz (İstinaf) Süreci Nasıl İşler?

1. Süre: HAGB kararının size tebliğ edildiği tarihten itibaren 2 hafta içinde başvurunuzu yapmanız gerekir. Bu süre hak düşürücüdür.
2. Başvuru Mercii: Dilekçenizi, kararı veren ilk derece mahkemesine sunmanız gerekir. Mahkeme, dilekçenizi ilgili Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderecektir.
3. Sonuç: İstinaf mahkemesi, başvurunuzu haklı bulursa HAGB kararını kaldırabilir ve dosyanın yeniden görülmesi için ilk derece mahkemesine geri gönderebilir veya beraat gibi farklı bir karar verebilir.

HAGB Sürecinde Avukat Desteği

HAGB kararına itiraz ve yeni gelen istinaf süreci, katı sürelere tabi ve teknik bilgi gerektiren bir alandır. Özellikle Anayasa Mahkemesi HAGB kararı sonrası değişen bu yeni hukuki durumda, hak kaybı yaşamamak için bir Ankara ceza avukatı ile çalışmak kritik öneme sahiptir. Öden Hukuk, en güncel mevzuat ve içtihatlar ışığında haklarınızı savunmak için yanınızdadır.