Çalışanlar için yılın en çok beklenen dönemi olan yıllık izin, sadece bir tatil değil, Anayasal güvence altına alınmış bir dinlenme hakkıdır. Peki, yıllık izin hakkı ne zaman doğar, yıllık izin süreleri kıdeme göre nasıl değişir ve en önemlisi, yıllık izin ücreti hesaplama nasıl yapılır? Bu kapsamlı rehberde, İş Kanunu çerçevesinde yıllık izinle ilgili tüm haklarınızı ve merak edilenleri anlatıyoruz.

Yıllık İzin Hakkı Ne Zaman Doğar ve Şartları Nelerdir?

İş Kanunu’na göre, bir işçinin yıllık ücretli izne hak kazanabilmesi için, deneme süresi de dahil olmak üzere, aynı işverene bağlı olarak en az bir tam yıl çalışmış olması gerekir. Bu şartı sağlayan her işçi, bu haktan feragat edemez ve işveren bu izni kullandırmakla yükümlüdür.

Kıdeme Göre Yıllık İzin Süreleri (2025 Güncel Liste)

Yasal asgari izin süreleri, işçinin hizmet süresine (kıdemine) göre artar:

• 0-1 yıl yıllık izin yok
• 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dahil): 14 iş günü
• 5 yıldan fazla 15 yıldan az: 20 iş günü
• 15 yıl (dahil) ve daha fazla: 26 iş günü
• Ayrıca, 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Bu süreler, iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir ancak azaltılamaz.

Yıllık İzin Nasıl Kullanılır? (Bölünme ve Zamanlama Kuralları)

Yıllık İzin Bölünebilir Mi? (10 Gün Kuralı)

İş Kanunu’ndaki asıl kural, dinlenmenin bütünlüğünü sağlamak adına, yıllık iznin kesintisiz olarak tek seferde kullanılmasıdır. Ancak kanun, işçi ve işverenin anlaşması şartıyla iznin bölünmesine olanak tanır. Bu bölünmede, bir parçanın 10 günden az olmaması yasal bir zorunluluktur. Kalan kısımlar için ise bir gün alt sınırı yoktur.

• Örnek: 14 gün izni olan bir işçi, taraflar anlaştığı takdirde, iznini 10+4 gün veya 10+2+2 gün gibi parçalar halinde kullanabilir. Ancak işveren, işçinin rızası olmadan izni tek taraflı olarak bölemez.

İzin Tarihine Kim Karar Verir? (İşverenin Yönetim Hakkı)

Yıllık iznin hak edilmesi işçinin hakkı iken, bu iznin hangi tarihlerde kullanılacağının belirlenmesi, işyerindeki düzenin bozulmaması adına işverenin yönetim hakkı kapsamındadır. Ancak bu hak, mutlak ve sınırsız değildir. İşveren, bu hakkını kullanırken dürüstlük kuralına uymak, işçinin talebini dikkate almak ve işyerindeki diğer işçiler arasında adil bir denge kurmak zorundadır. Özellikle 100’den fazla işçi çalıştıran işyerlerinde, bir “izin kurulu” oluşturularak izin takviminin planlanması gerekir. İşçinin talebini tamamen keyfi ve haksız bir şekilde sürekli reddeden işverenin bu tutumu, hukuki bir uyuşmazlık konusu olabilir.

Yıllık İzin Ücreti ve Kullanılmayan İzinlerin Durumu

İzin Sırasında Ücret: Peşin Ödeme Kuralı

İş Kanunu, işverenin, işçinin kullanacağı izin dönemine ait ücreti, izne başlamadan önce peşin olarak ödemesini veya avans olarak vermesini zorunlu kılar. Bu kural, işçinin dinlenme dönemindeki mali güvencesi içindir.

Bu kuralın ihlal edilmesinin sonuçları ve işçiye tanıdığı haklı fesih hakkı gibi tüm detaylar için, bu konudaki uzman rehberimiz olan “Yıllık İzin Ücreti Peşin Ödenmezse Ne Olur?” yazımızı okuyun.

İşten Ayrılırken Ücret: Kullanılmayan İzin Alacağı

İşçinin hak ettiği ancak kullanmadığı yıllık izinler asla yanmaz. İş sözleşmesi herhangi bir nedenle sona erdiğinde, kullanılmayan tüm izin günleri, işçinin son giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplanarak kendisine “yıllık izin alacağı” olarak ödenir. Bu, işçinin en temel alacak kalemlerinden biridir.

İşveren, işçinin yıllık izne çıktığı dönemdeki ücretini ödemekle yükümlüdür. Bu ücret, işçinin son aldığı giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanır. Yani, sadece kök maaş değil, düzenli olarak ödenen prim, ikramiye, yol ve yemek parası gibi tüm ek ödemeler de hesaba katılır. Aşağıda yıllık izin alacağı konusunu detaylı şekilde açıklıyoruz.

İşten Ayrılırken Kullanılmayan Yıllık İzin Ücreti (Yıllık İzin Alacağı)

İşçinin hak ettiği ancak kullanmadığı yıllık izinler asla yanmaz; iş sözleşmesi sona erdiğinde parasal bir alacağa dönüşür. Bu alacağın ödenmesi, işverenin en temel yükümlülüklerinden biridir.

İzin Ücreti Alacağı Ne Zaman Ödenir? (Muacceliyet Anı)

Kullanılmayan yıllık izin ücreti alacağı, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihte muaccel olur. Yani, işçinin bu parayı talep etme hakkı, işten ayrıldığı an itibarıyla doğar. Feshin ne şekilde (istifa, işten çıkarılma, haklı neden vb.) olduğunun bir önemi yoktur. Bu alacak, genellikle işçinin son maaşıyla birlikte ödenmelidir.

Yıllık İzin Alacağı Hangi Ücret Üzerinden Hesaplanır?

Bu en kritik detaylardan biridir. Kullanılmayan yıllık izin ücreti, işçinin eline geçen net maaş üzerinden değil, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Yani, işçinin son aldığı kök brüt maaşına, düzenli olarak ödenen yol, yemek, prim, ikramiye gibi tüm yan hakların günlük ortalaması da eklenir.

Talep Etmek İçin Ne Kadar Süreniz Var? (Zamanaşımı)

İşçinin, işten ayrıldıktan sonra kullanılmayan yıllık izin ücreti alacağını talep etmek için 5 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Bu süre, iş akdinin sona erdiği tarihten itibaren işlemeye başlar. 5 yıl geçtikten sonra bu alacak, zamanaşımına uğrar ve dava yoluyla talep edilemez.

Dikkat: Tamamlanmamış Yıl İçin İzin Ücreti Hesaplanmaz!

İşçilerin en çok yanıldığı konulardan biri de, tamamlanmamış son hizmet yılı için oransal bir izin ücreti hak ettiklerini düşünmeleridir. İş Kanunu’na göre yıllık izin hakkı, her hizmet yılının tamamlanmasıyla doğar; aylık veya günlük olarak birikmez.

• Örnek: Bir işyerinde 4,5 yıl (4 yıl 6 ay) çalıştıktan sonra istifa eden bir işçiyi ele alalım. Bu işçinin, çalıştığı ilk 4 tam yıl için kazandığı ancak hiç kullanmadığı 56 günlük (14 gün x 4 yıl) yıllık izni bulunsun. İşçi, işten ayrıldığında sadece bu 56 günün parasını alabilir. Son çalıştığı 6 aylık (0,5 yıl) dönem, yeni bir hizmet yılını tamamlamadığı için, o dönem için oransal bir izin hakkı doğmaz ve bu süre için bir ödeme yapılmaz. Burada dikkat edilmesi gereken, işçinin ilk bir yılını doldurarak hak kazandığı ve belki de ikinci yılında kullandığı iznin de bu “tamamlanmış 4 yıla” dahil olduğudur. Bu kural, Yargıtay’ın istikrarlı kararlarıyla da sabittir. Buna “kıstelyevm istisnası” denir.

Yıllık İzin Alacağı Ödenmezse Ne Yapılmalı? (Yasal Süreç)

İşverenin, iş akdi sona erdiğinde hak ettiğiniz yıllık izin alacağını ödememesi durumunda, alacağınızı tahsil etmek için izlemeniz gereken net bir yasal yol haritası bulunmaktadır.

1. Adım: Zorunlu Arabuluculuk

İşçilik alacaklarına ilişkin davalarda, 2018 yılından itibaren arabuluculuk bir “dava şartı” haline gelmiştir. Bu, dava açmadan önce konuyu bir arabulucuya götürmenizin zorunlu olduğu anlamına gelir. Arabuluculuk sürecinde, tarafsız bir arabulucu eşliğinde işverenle bir araya gelinerek anlaşma yolu aranır. Bu süreç genellikle daha hızlı ve daha az maliyetlidir. Detaylı arabuluculuk rehberimize göz atabilirsiniz.

2. Adım: Dava Yolu (İş Mahkemesi)

Eğer arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanamazsa veya işveren toplantıya katılmazsa, “anlaşamama tutanağı” düzenlenir. İşte bu tutanakla birlikte, işçi artık hakkını aramak için yetkili İş Mahkemesi’nde alacak davası açabilir. Davada, kullanılmayan izin günleri, bilirkişi tarafından işçinin son giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplanır ve mahkeme kararıyla işverenden tahsil edilir.

Yıllık İzin Hakkı Uyuşmazlıklarında Avukat Desteği

Yıllık izin sürelerinin eksik hesaplanması, ücretinin ödenmemesi veya iznin kullandırılmaması gibi durumlar, işçiye haklı fesih ve tazminat hakkı doğurabilir. Bir Ankara iş hukuku avukatı, bu süreçte haklarınızı tam olarak almanız için en büyük güvencenizdir. Öden Hukuk, tüm işçilik alacaklarınızda yanınızdadır.