Halk arasında evlilik sözleşmesi olarak bilinen, hukuki adıyla “Mal Rejimi Sözleşmesi”, eşlerin evlilik birliği içindeki mal varlıklarının (ev, araba, birikim vb.) boşanma durumunda nasıl paylaşılacağını belirleyen resmi bir anlaşmadır. Türk Medeni Kanunu (TMK), eşlere yasal rejimin (edinilmiş mallara katılma) dışında farklı bir rejim seçme hakkı tanımıştır.

Peki, evlilik sözleşmesi ne zaman yapılır? Nafaka vermemek için sözleşme yapılabilir mi? Yargıtay’ın güncel kararları ışığında evlilik sözleşmesinin sınırlarını inceliyoruz.

Evlilik Sözleşmesi Nedir ve Hangi Mal Rejimleri Seçilebilir?

Türk hukukunda eşler, aksi kararlaştırılmadıkça otomatik olarak “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi”ne tabidir. Bu rejimde, evlilik içinde alınan mallar yarı yarıya paylaşılır. Ancak eşler, noter huzurunda yapacakları bir sözleşmeyle şu üç rejimden birini seçebilirler :

1. Mal Ayrılığı Rejimi: En çok tercih edilen rejimdir. Bu rejimde “ortak mal” kavramı yoktur. Her eş, kendi adına kayıtlı malın tek sahibidir. Boşanmada mal paylaşımı yapılmaz.

2. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi: Eşlerin kendi mallarını koruduğu ancak ailenin ortak kullanımına özgülenen malların paylaşıldığı karma bir sistemdir.

3. Mal Ortaklığı Rejimi: Eşlerin kişisel malları dışındaki tüm malların “elbirliği mülkiyeti” ile ortak olduğu, nadir seçilen bir rejimdir.

Sözleşme Nasıl ve Ne Zaman Yapılır?

Yargıtay kararlarına göre mal rejimi sözleşmesi, evlenmeden önce veya evlendikten sonra her zaman yapılabilir.

• Evlenmeden Önce: Evlendirme dairesine başvuru sırasında yazılı olarak beyan edilebilir veya noterde düzenlenebilir.

• Evlendikten Sonra: Sadece noterde “düzenleme” veya “onaylama” şeklinde yapılabili.

Evlendikten sonra yapılması, eski mal rejiminin sonlanması anlamına gelir.

Kritik Soru: Sözleşme Geçmişi Kapsar Mı? (Geriye Yürüme Yasağı)

Hayır. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi (2014/9332 E.) kararına göre; evlilik sözleşmesi, sadece yapıldığı tarihten sonraki dönem için geçerlidir. Sözleşme tarihine kadar edinilmiş olan mallar, o tarihe kadar geçerli olan yasal rejime (edinilmiş mallara katılma) göre tasfiye edilir. Eşler, “Sözleşme yaptık, geçmişteki mallar da benim olsun” diyemezler.

Nafaka Vermemek İçin Madde Konulabilir Mi?

Bu, en büyük şehir efsanesidir. Birçok kişi, evlilik sözleşmesine “Boşanma halinde nafaka ve tazminat istemeyeceğim” maddesi koyarak nafakadan kurtulabileceğini sanır.

Ancak Yargıtay 2. Hukuk Dairesi (2023/7665 E.), “doğmamış haktan feragat edilemeyeceği” ilkesi gereği, ileride doğacak nafaka ve tazminat haklarından peşinen feragat içeren sözleşme maddelerini geçersiz saymıştır. Yani mal ayrılığı sözleşmesi yapsanız bile, boşanma durumunda yoksulluk nafakası ödemek zorunda kalırsınız.

Sözleşmenin İptali Mümkün Mü?

Evet. Tıpkı diğer sözleşmelerde olduğu gibi, evlilik sözleşmesi yapılırken eşlerden birinin iradesi sakatlanmışsa (korkutma, tehdit, hile, yanılma) veya eşin ayırt etme gücü yoksa, sözleşmenin iptali için dava açılabilir.

Yabancı Eşle Evlilik Sözleşmesi

Eğer eşlerden biri yabancıysa veya çiftin mutad meskeni (yaşadığı yer) yurt dışındaysa, MÖHUK 15/1 uyarınca eşler, evlilik malları hakkında evlenme anındaki mutad mesken hukukunu veya milli hukuklarını seçebilirler (Yargıtay 8. HD, 2014/13727 E.).

Evlilik Sözleşmesi ve Avukat Desteği

Evlilik sözleşmesi, internetten indirilen taslaklarla yapılacak basit bir işlem değildir. Hangi mal rejiminin seçileceği, sözleşmenin geçmişe etkisinin olmaması ve nafakadan feragat gibi geçersiz maddelerin ayıklanması, sözleşmenin gelecekte iptal edilmemesi için hayati önem taşır. Öden Hukuk, mal rejimi sözleşmelerinin hazırlanması ve mal paylaşımı davalarında müvekkillerine hukuki destek sağlamaktadır.