Miras hukuku, bir kişinin mal varlığı üzerinde dilediği gibi tasarruf etme özgürlüğü ile yasal mirasçılarının hakları arasında hassas bir denge kurar. Bu dengenin en önemli unsuru “saklı pay”dır. Birçok kişi, vasiyetname hazırlayarak veya hayattayken mal varlığını devrederek belirli mirasçılarını mirastan tamamen mahrum bırakabileceğini düşünür. Ancak kanun, en yakın hısımları koruma altına almıştır. Peki, Türk Medeni Kanunu’na göre saklı pay nedir ve bu hak ihlal edildiğinde ne yapılır?

Saklı Pay Nedir ve Saklı Paylı Mirasçılar Kimlerdir?

Kanun, tüm yasal mirasçıları değil, sadece en yakınlarını “saklı paylı mirasçı” olarak koruma altına almıştır. Saklı paylı mirasçılar kimlerdir sorusunun cevabı nettir:

• Miras bırakanın altsoyu (çocukları, evlatlıkları, torunları ve onların çocukları),
• Miras bırakanın anne ve babası,
• Miras bırakanın sağ kalan eşi.

Önemli Not: Kardeşlerin saklı pay hakkı 2007 yılında yapılan değişiklikle kaldırılmıştır. Yani, bir kişi mirasını kardeşleri dışında dilediği kişiye bırakabilir.

Saklı Pay Oranları Nelerdir?

Saklı pay oranları, saklı paylı mirasçının normalde alacağı yasal miras payının belirli bir yüzdesidir:

• Altsoy için: Yasal miras payının yarısı (1/2).
• Anne ve Baba için: Yasal miras payının dörtte biri (1/4).
• Sağ kalan Eş için: Altsoy veya anne-baba zümresiyle birlikte mirasçı ise yasal miras payının tamamı (%100), diğer hallerde yasal miras payının dörtte üçü (3/4).

Tenkis Davası Nedir?

Miras bırakan, hayattayken yaptığı karşılıksız kazandırmalarla (bağışlama, devir vb.) veya vasiyetname yoluyla saklı paylı mirasçının hakkını ihlal ederse, bu mirasçılar haklarını korumak için dava açabilirler. İşte bu davaya tenkis davası nedir sorusunun cevabı olan “tenkis davası” denir. Bu dava ile, saklı paya tecavüz eden kısım, hukuken etkisiz hale getirilir ve mirasçının hakkı kendisine iade edilir. Özellikle vasiyetname saklı pay ihlallerinde ve mirastan mal kaçırma tenkis davası olarak bilinen durumlarda bu davaya sıkça başvurulur.

Mirasta Saklı Pay Hesaplama Nasıl Yapılır?

Mirasta saklı pay hesaplama teknik bir işlemdir ve uzmanlık gerektirir. Genel olarak süreç şu şekilde işler:

1. Miras bırakanın mal varlığının net değeri (tereke) hesaplanır.
2. Bu tereke üzerinden her mirasçının yasal miras payı oranı bulunur.
3. Bulunan yasal miras payı, o mirasçı için geçerli olan saklı pay oranı (1/2, 1/4 vb.) ile çarpılarak saklı pay miktarı tespit edilir.

Bu Süreçlerde Avukat Desteğinin Önemi

Saklı pay ve tenkis davası, miras hukukunun en teknik ve karmaşık alanlarından biridir. Bir Ankara miras avukatı, bu süreçte saklı payınızın ihlal edilip edilmediğinin tespitinden, tereke hesabının doğru yapılmasına ve tenkis davasının açılıp takibine kadar her aşamada yanınızda olur. Öden Hukuk, mirasçı olarak yasal hakkınız olan saklı payınızı korumak için buradadır.