Çalışma hayatı içinde anne olmak, birçok kadın için hem sevindirici hem de endişe verici bir süreç olabilir. “İşimi kaybeder miyim?”, “İzinlerim nasıl olacak?” gibi sorular, anne adaylarının aklını kurcalar. Ancak İş Kanunu, bu süreçte kadın çalışanları koruyan çok özel hükümler içermektedir. Bu rehberde, tüm hamile işçi hakları konusunu, hamilelik döneminden doğum sonrası sürece kadar adım adım ele alıyoruz ve en temel hamile işçi hakları nelerdir sorusunu yanıtlıyoruz.

1. Hamilelik Döneminde Öne Çıkan Hamile İşçi Hakları

Gebeliğin öğrenildiği andan itibaren, anne adayını koruyan özel haklar devreye girer:

• Sağlık Kontrolleri: Hamilelik süresince, periyodik doktor kontrolleri için işverenden ücretli izin talep etme hakkınız vardır.
• Çalışma Koşullarının Uyarlanması: İşveren, hamile çalışanın sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırmak gibi gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
• Gece Çalışma Yasağı: Hamile çalışanlar, gebeliklerinin tespitinden doğuma kadar olan süreçte gece vardiyasında (20:00-06:00 arası) çalıştırılamazlar.

2. Doğum İzni: En Temel Hamile İşçi Hakları Arasında

En çok merak edilen analık izni, halk arasındaki adıyla doğum izni, anneye dinlenmesi ve bebeğiyle bağ kurması için tanınan en temel haktır.

• Doğum İzni Kaç Gün?: Kural olarak, doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftadır. Çoğul gebeliklerde (ikiz, üçüz vb.) doğum öncesi süreye 2 hafta daha eklenir. Sağlık durumunuz uygunsa, doktor raporuyla doğum öncesi izninizin 5 haftaya kadar olan kısmını doğum sonrasına aktarabilirsiniz.
• Doğum Parası Ne Kadar?: Bu 16 haftalık ücretli izin süresince maaşınızı işveren değil, SGK öder. Bu ödemeye “Geçici İş Göremezlik Ödeneği” veya halk arasında “doğum parası” denir.

3. Doğum Sonrası Devam Eden Haklar ve Süt İzni

Doğum izni bittikten sonra da anneye tanınan özel haklar devam eder:

• Süt İzni: Kadın işçilere, bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk (1.5) saat süt izni verilir. Süt izni günde kaç saat sorusunun cevabı nettir ve bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre, günlük çalışma süresinden sayılır ve ücrette kesinti yapılamaz.
• Ücretsiz İzin Hakkı: 16 haftalık analık izni bittikten sonra, kadın işçi talep ederse 6 aya kadar ücretsiz izin kullanabilir.
• Doğum Sonrası Yarı Zamanlı Çalışma: Doğum izni bittikten sonra, çocuğun mecburi ilköğretim çağına gelmesine kadar ebeveynlerden biri kısmi süreli (part-time) çalışma talebinde bulunabilir. İşveren bu talebi geçerli bir neden olmadıkça karşılamak zorundadır.

4. Fesih Yasağı: Hamile İşçi Hakları Kapsamında İş Güvencesi

En kritik koruma, iş güvencesi alanındadır. Hamileyken işten çıkarılma yasalara aykırıdır. İş Kanunu’na göre, hamilelik veya doğum, iş sözleşmesinin feshi için geçerli bir neden oluşturamaz. İşveren, hamile olduğu için bir kadın çalışanı işten çıkarırsa, bu durum “ayrımcılık tazminatı” , kıdem tazminatı ve diğer yasal yaptırımlarla karşı karşıya kalmasına neden olur.

Bu Süreçlerde Avukat Desteğinin Önemi

Hamilelik ve doğum sürecindeki haklar, birçok teknik detayı ve süreyi içeren, hassas bir alandır. Bir Ankara iş hukuku avukatı, bu süreçte izinlerinizin doğru kullandırılmasından, iş güvencenizin korunmasına ve olası bir haksız fesihte haklarınızın tam olarak alınmasına kadar her aşamada yanınızda olur. Öden Hukuk, bu özel süreçte sizin ve ailenizin haklarının güvende olmasını sağlamak için buradadır.