Yıllarca süren bir dava sonunda alacağınıza kavuştunuz, ancak paranız enflasyon karşısında eridi mi? Bu soruna çözüm getiren AYM munzam zarar kararı, alacaklılar için yeni bir dönemin kapısını araladı. Anayasa Mahkemesi (AYM), 29 Eylül 2025 tarihli Resmî Gazete’ de yayımlanan AYM munzam zarar kararı (kararı buradan okuyabilirsiniz) ile bu duruma “dur” dedi.

Sorun Neydi? AYM Munzam Zarar Kararı Neden Verildi?

Bir borç zamanında ödenmediğinde, alacaklıya yasal bir gecikme faizi ödenir. Ancak yüksek enflasyon dönemlerinde bu faiz, paranın gerçek değer kaybını karşılamaya yetmez. İşte bu, faizi aşan ve enflasyondan kaynaklanan zarara “munzam (aşkın) zarar” denir.

Yıllardır süregelen sorun, Yargıtay’ın, bu zararın tazmini için alacaklıdan sadece enflasyonun varlığını değil, bu yüzden somut olarak nasıl bir yatırım fırsatını kaçırdığı gibi ispatı çok zor deliller sunmasını istemesiydi. Bu durum, munzam zarar ispat yükü‘ nü alacaklı için neredeyse imkansız hale getiriyordu.

AYM Munzam Zarar Kararı ve “Pilot Karar” Usulü Nedir?

Anayasa Mahkemesi, önüne gelen bir başvuruda bu durumu temel bir hak ihlali olarak gördü. Mahkeme, bu sorunun tek bir kişiye özgü olmadığını, binlerce kişiyi etkileyen “yapısal bir sorun” olduğunu tespit etti ve Türk hukukunda nadiren kullanılan “pilot karar” usulünü uyguladı.

AYM’ nin Çığır Açan Kararı: Pilot Karar Nedir?

Anayasa Mahkemesi (AYM), önüne gelen bir başvuruda, yaşanan sorunun tek bir davaya özgü olmadığını, binlerce kişiyi etkileyen ve kanunların veya uygulamanın kendisinden kaynaklanan

“yapısal bir sorun” olduğunu tespit etti. Bu tespiti yaptığı için, sadece o başvuruyu karara bağlamak yerine, sorunu kökten çözmeyi amaçlayan ve Türk hukukunda nadiren kullanılan “pilot karar” usulünü uyguladı.

Peki, pilot karar nedir? Bunu bir örnekle açıklayalım: Bir apartmanda her dairenin musluğu ayrı ayrı damlatıyorsa, her bir musluğu tek tek tamir etmek yerine, sorunun ana su borusundan kaynaklandığını tespit edip apartman yönetimine “ana boruyu tamir edin” demek daha kalıcı bir çözümdür.

İşte pilot karar da tam olarak budur. AYM, bu kararla tek tek “muslukları” (bireysel davaları) tamir etmek yerine, “ana borudaki” (hukuk sistemindeki) yapısal sorunu tespit eder ve bu sorunun çözümü için alınması gereken tedbirleri belirtir. Somut olayda AYM, bu yapısal sorunun çözümü için topu yasama organına, yani Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) atmıştır.

Bu sürecin işleyebilmesi için AYM, pilot kararla birlikte, bu karara konu yapısal soruna ilişkin benzer başvuruların incelenmesini belirli bir süre erteleyebilir. Nitekim bu kararda da, benzer nitelikteki tüm başvuruların incelenmesi altı ay süreyle ertelenmiştir.

AYM Munzam Zarar Kararının Temel Tespitleri ve Sonuçları

Anayasa Mahkemesi, bu tarihi kararıyla özetle şunları söyledi:

1. Mevcut Hukuk Yolu Etkili Değil: Yasal faiz oranları enflasyon karşısında yetersiz kalmakta ve Yargıtay’ın munzam zarar için getirdiği katı ispat şartları, bu zararın telafisini imkansız kılmaktadır. Bu durum, Anayasa ile korunan mülkiyet hakkı ile bağlantılı etkili başvuru hakkını ihlal etmektedir.
2. Borçlu Korunuyor, Alacaklı Mağdur Oluyor: Mevcut sistem, borcunu geç ödeyen borçluyu enflasyon karşısında kârlı çıkarırken, alacağını zamanında alamayan alacaklıyı cezalandırmaktadır.
3. Çözüm Yasama Organında: Bu yapısal sorunun çözümü, mahkemelerin yorumlarıyla değil, doğrudan kanun koyucu tarafından, yani TBMM’ye bildirim yapılarak yeni bir yasal düzenleme ile mümkündür.

Şimdi Ne Olacak? Kararın Sonuçları

Bu pilot kararın vatandaşlar ve hukuk sistemi için çok önemli sonuçları var:

• TBMM’ye Çağrı: AYM, geç ödenen alacaklar için enflasyon farkını telafi edecek adil ve etkili bir yasal mekanizma oluşturması için TBMM’ye bildirimde bulunmuştur.
• Başvurular 6 Ay Ertelendi: Bu yasal düzenlemenin yapılması için zaman tanımak amacıyla, AYM bu konuda yapılmış ve yapılacak tüm bireysel başvuruları kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından itibaren altı ay süreyle ertelemiştir.

Bu karar, borçluların artık borçlarını ödemeyi geciktirerek kazançlı çıkamayacağı ve alacaklıların paralarının değerini koruyacak adil bir sisteme kavuşacağı yeni bir dönemin başlangıcıdır.

Bu Süreçlerde Avukat Desteğinin Önemi

AYM munzam zarar kararı, mevcut davaları ve gelecekte açılacak tazminat davalarını doğrudan etkileyecek teknik detaylar içermektedir. Bu yeni hukuki dönemde haklarınızı doğru bir şekilde korumak ve yasal düzenlemeler yapıldığında bunlardan en doğru şekilde faydalanmak için bir Ankara tazminat avukatı ile çalışmak kritik öneme sahiptir. Öden Hukuk, Anayasa Mahkemesi kararları ve güncel mevzuat ışığında, alacaklarınızın gerçek değerini korumak için yanınızdadır.