“İşyerinde kamera kaydı yasal mı?” sorusu, hem çalışanlar hem de işverenler için en kritik konulardan biridir. Teknolojinin gelişmesiyle standartlaşan güvenlik kameraları, doğru kullanılmadığında ciddi hak ihlallerine yol açabilir. Peki, işvereninizin sizi izlemesinin sınırları nelerdir ve bu kayıtları performansınızı denetlemek için kullanabilir mi? Bu sorunun cevabı, İş Kanunu ve özellikle Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında çizilen net kurallarda gizlidir.

Temel Kural: İşverenin Yönetim Hakkı – İşçinin Özel Hayatının Gizliliği

Hukuk, işverene işyerinde düzeni ve güvenliği sağlama hakkı tanır. Ancak bu hak, sınırsız değildir. İşçinin temel hak ve özgürlükleri, özellikle de özel hayatının gizliliği hakkı bu yönetim hakkını sınırlar. Kamera ile izleme, bu iki hakkın çatıştığı en temel noktadır ve KVKK bu konuda net kurallar koymuştur.

İşyerinde Kamera Kaydı Yasal Mı? İşte Uyulması Gereken 3 Altın Kural (KVKK Şartları)

Bir işyerinde kamera kaydının hukuka uygun sayılması için aşağıdaki üç şartın bir arada bulunması zorunludur:

1. Meşru Amaç (Legal Purpose): Kamera kullanımı, keyfi olamaz. Mutlaka işyerinin güvenliğini sağlamak, hırsızlığı önlemek, üretim süreçlerini denetlemek gibi meşru ve somut bir amaca hizmet etmelidir.
2. Ölçülülük (Proportionality): İzleme faaliyeti, belirlenen meşru amaçla sınırlı ve orantılı olmalıdır. Örneğin, sadece giriş-çıkışları ve kasayı denetlemek için tüm ofisin içini, çalışanların masalarını sürekli gözetlemek ölçülülük ilkesine aykırıdır. Amaç ne ise, izleme de o amaca yetecek kadar olmalıdır.
3. Aydınlatma Yükümlülüğü (Duty to Inform): İşveren, işçileri kamera ile izleme yapıldığı konusunda açıkça bilgilendirmek zorundadır. Bu bilgilendirme, işyerinin girişine ve kameraların bulunduğu alanlara asılacak uyarı levhaları ve işçilere tebliğ edilecek bir aydınlatma metni ile yapılmalıdır. Gizli kamera ile izleme yapmak kesinlikle hukuka aykırıdır.

Hangi Durumda Bilgilendirme Yeterli, Hangi Durumda Onay (Açık Rıza) Şart?

İşverenin uyması gereken temel kural “Aydınlatma Yükümlülüğü”, yani işçiyi kamera kaydı hakkında bilgilendirmesidir. Peki onay (açık rıza) hangi durumlarda gerekir?

• Standart Güvenlik İçin Onay GEREKMEZ: Eğer kamera kullanımı, sadece işyerinin genel güvenliğini sağlamak (giriş-çıkışları kontrol etmek, hırsızlığı önlemek) gibi zorunlu ve meşru bir amaçla yapılıyorsa ve özel alanları kapsamıyorsa, işverenin işçiden ayrıca bir onay almasına gerek yoktur. Bu durumda, işverenin “meşru menfaati” hukuki dayanak olarak kabul edilir ve sadece bilgilendirme (aydınlatma) yapması yeterlidir.
• “Açık Rıza” Her Kapıyı Açmaz: Bazı durumlarda, standart güvenliğin ötesine geçen izlemeler için işverenin “açık rıza” alması bir zorunluluk haline gelebilir. Ancak, bu ‘açık rıza’ sihirli bir anahtar değildir ve her türlü izlemeyi yasal hale getirmez.

En önemlisi; sistematik performans denetimi gibi, işçinin temel kişilik haklarına, onuruna ve özel hayatına orantısız bir müdahale teşkil eden gözetleme faaliyetleri, işçinin onayı olsa dahi hukuka aykırı kabul edilir. Hukuk, işveren karşısında daha zayıf konumda olan işçinin, işini kaybetme endişesiyle imzalayabileceği bir onayla, temel anayasal haklarından tamamen vazgeçmesini kabul etmez.

Hangi Durumlarda İşyerinde Kamera Kaydı Yasal Değildir? (Kırmızı Çizgiler)

Kanun ve Yargıtay kararları, bazı uygulamaları kesin olarak yasaklamıştır:

Ses Kaydı Onay Alınsa Bile Yasal Olur Mu?

Güvenlik kameralarının ses kaydı yapması, Yargıtay ve KVKK tarafından orantısız ve özel hayata çok ağır bir müdahale olarak kabul edilmektedir. İşçiden “açık rıza” yani onay alınmış olsa dahi, işyerinde sürekli ve genel bir ses kaydı yapılması hukuka aykırı kabul edilir. Çünkü işçinin verdiği onayın, iş ilişkisinden kaynaklanan güç dengesizliği nedeniyle her zaman tam olarak özgür iradeye dayandığı kabul edilmez. Ayrıca, ses kaydı sadece konuşan işçinin değil, ortamdaki diğer tüm kişilerin özel konuşmalarını da kaydedeceği için ölçülülük ilkesini her durumda ihlal eder. Bu nedenle, bir işyerinde güvenlik kamerasıyla ses kaydı almak hukuka uygun değildir.

• Özel Alanları İzlemek: Çalışanların giyinip soyunduğu, dinlendiği, tuvalet veya duş gibi mahrem alanların kameralarla izlenmesi düşünülemez dahi. Bu alanlarda yapılan kayıtlar, özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturur.
• Performans Denetimi Yapmak: Güvenlik kameraları, bir çalışanın ne kadar mola verdiğini, ne kadar verimli çalıştığını veya iş disiplinine uyup uymadığını denetlemek amacıyla kullanılamaz. Kamera kayıtlarına dayanarak bir işçiye uyarı vermek veya iş akdini feshetmek hukuka aykırıdır. Kamera, güvenlik içindir, performans noteri değil.

Emsal Karar: KVKK’nın Sesli Kamera Kaydına İlişkin 2023/1461 Sayılı Kararı

Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK), teorik kuralların pratikte nasıl uygulandığını gösteren önemli kararlara imza atmaktadır. Bunlardan biri olan 24.08.2023 tarihli ve 2023/1461 sayılı karar, işyerinde sesli kamera kaydının sınırlarını net bir şekilde çizmektedir.

Karara konu olan olayda, bir eğitim kurumu, aralarındaki bir uyuşmazlık sırasında karşı tarafın haberi olmaksızın hem görüntü hem de ses kaydı almıştır. KVKK, yaptığı incelemede şu sonuca varmıştır:

• İşyerinin güvenliği gibi meşru menfaatler kapsamında görüntü kaydı alınması hukuka uygun olabilir.
• Ancak, ortamdaki konuşmaları da kaydeden ses kaydı, görüntüyle elde edilebilecek amacı aşan, “ölçülülük” ilkesine aykırı ve özel hayata orantısız bir müdahaledir.

Bu gerekçelerle Kurul, veri sorumlusuna hem aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmemekten hem de hukuka aykırı ses verisi işlemekten toplam 230.000 TL idari para cezası uygulamış ve ses kayıtlarının derhal imha edilmesine karar vermiştir. Bu karar, işverenlerin “güvenlik” gerekçesini bir bahane olarak kullanarak çalışanları veya üçüncü kişileri sürekli gözetim altında tutamayacağını ve özellikle ses kaydının, onay alınsa dahi, hiçbir şekilde kabul edilemeyeceğini bir kez daha teyit etmiştir.

İşyerinde Yasal Olmayan Kamera Kaydının Sonuçları Nelerdir?

İşverenin yukarıdaki kurallara uymadan yaptığı izlemeler, işçi için haklı nedenle derhal fesih hakkı doğurur. İşçi, bu durumda kıdem tazminatını ve diğer haklarını talep edebilir. Ayrıca, özel hayatının gizliliği ihlal edildiği için manevi tazminat davası açma hakkına da sahiptir. İşveren ise, KVKK kapsamında ciddi idari para cezaları ve TCK kapsamında hapis cezası ile karşı karşıya kalabilir.

Kamera Kaydı ve İş Hukuku Uyuşmazlıklarında Avukat Desteği

İşyerinizde hukuka aykırı bir şekilde izlendiğinizi düşünüyorsanız veya bir işveren olarak KVKK’ya uyumlu bir sistem kurmak istiyorsanız, bir iş hukuku avukatından destek almanız kritik öneme sahiptir. Öden Hukuk, hem işçi hem de işveren tarafında, kişisel verilerin korunması ve iş hukukundan doğan haklarınızın savunulması için profesyonel danışmanlık hizmeti sunmaktadır.