Toplumda “çocuk reşit olunca babanın/annenin para ödeme yükümlülüğü biter” şeklinde yanlış bir inanış vardır. Oysa hukukumuzda eğitim, yaş sınırından daha üstündür. Eğitimi devam eden gençler için 18 yaşından sonra nafaka ödemesi, “Yardım Nafakası” adı altında devam ettirilebilir.

Peki, üniversiteyi kazanan, dershaneye giden veya açık öğretim okuyan bir genç bu hakkını nasıl kullanır? İştirak nafakası otomatik mi devam eder yoksa yeni dava mı gerekir? Yargıtay’ın 2025 yılına ışık tutan emsal kararlarıyla konuyu inceliyoruz.

Hukuki Adı: Yardım Nafakası

Çocuk 18 yaşını doldurduğunda, velayete bağlı olan “iştirak nafakası” kendiliğinden kesilir. Ancak TMK 328/2. maddesi devreye girer: “Çocuk ergin olduğu halde eğitimi devam ediyorsa, ana ve baba… eğitimi sona erinceye kadar çocuğa bakmakla yükümlüdürler.”

Yani nafaka talep edilecekse, bu artık velayete bağlı iştirak nafakası değil, TMK m. 364 kapsamındaki “Yardım Nafakası”dır.

18 Yaşından Sonra Nafaka Davasını Kim Açar?

Bu süreçte yapılan en büyük hata, davayı yine annenin (veya eskiden velayet sahibi olanın) açmaya çalışmasıdır. Çocuk artık reşit olduğu için dava ehliyeti kendisine geçer. Annenin “oğlum/kızım adına” dava açma yetkisi yoktur; 18 yaşından sonra nafaka davasını bizzat gencin kendisi açmalıdır.

Yargıtay Diyor ki:

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi – E. 2014/19536, K. 2015/4988 “Nafakaya hükmedilebilmesi için mutlaka, uygun mesleki eğitimini tamamlamamış ergin çocuğun açacağı bir dava ile bunu talep etmiş olması gerekmektedir… Ergin çocuk adına ana veya babanın talebi ile de nafakaya karar verilmesi mümkün değildir.”

Eğitim Kapsamı ve Şartlar

Yargıtay, eğitimin kapsamını geniş yorumlayarak gençlerin mağduriyetini önlemektedir.

1. Üniversiteye Hazırlık (Dershane)

Çocuk liseyi bitirdi ancak üniversiteyi kazanamadı ve dershaneye gidiyorsa, eğitimi devam ediyor sayılır. Yargıtay, dershane sürecini de nafaka kapsamında değerlendirmektedir.

Yargıtay Diyor ki:

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi – E. 2016/9705, K. 2017/210 “Üniversite sınavına hazırlık süreci (dershane eğitimi) de eğitimin devamı kapsamında değerlendirilerek nafaka talebine dayanak oluşturabilmektedir.”

2. Açık Öğretim Fakültesi

Açık öğretimde okuyan öğrencinin okula gitme zorunluluğu olmasa da, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, bu öğrencilerin de yardıma muhtaç olabileceğini kabul etmiştir. Ancak burada çocuğun bir işte çalışıp çalışmadığına bakılır. Eğer genç çalışmıyorsa nafaka alabilir.

Yargıtay Diyor ki:

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu – E. 2017/959, K. 2019/1131 “Açık öğretim lisesi veya fakültesinde okumak, yardım nafakası almaya engel değildir; ancak kişinin çalışmasına engel bir durumun olup olmadığı veya gelir durumu ayrıca değerlendirilir.”

18 Yaşından Sonra Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?

Nafaka belirlenirken hakkaniyet ilkesi gözetilir. Gencin okul masrafları, barınma giderleri ile babanın/annenin ödeme gücü teraziye konulur. Yargıtay, 18 yaşından sonra nafaka miktarının “beklenebilecek ölçüde” olması gerektiğini, ebeveynin de geçim sıkıntısına düşürülmemesi gerektiğini vurgular.

Sonuç: 18 Yaşından Sonra Nafaka ve Hukuki Destek

Özetle; çocuğunuz 18 yaşına bastı diye eğitim hayatı yarıda kalmak zorunda değildir. Eğitim sona erinceye kadar (üniversite bitene kadar) maddi destek yasal bir haktır. Ancak bu hakkın alınabilmesi için iştirak nafakasının devamı gibi değil, reşit çocuğun bizzat açacağı yeni bir dava şarttır.

Hak kaybına uğramamak ve Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 2014/19536 Esas sayılı emsal kararının sizin davanıza uygulanması için Öden Hukuk Bürosu ile iletişime geçebilirsiniz.