Trafik kazalarında en yaygın ve en tehlikeli ihlallerden biri alkollü araç kullanmaktır. Toplumda ve hatta sigorta şirketleri arasında yaygın olan bir kanı vardır: Eğer bir sürücü alkollüyse, kazada otomatik olarak %100 kusurludur. Peki, bu hukuken doğru mu? Alkollü sürücü kaza kusur oranı her zaman tam mıdır? Cevap, Yargıtay‘ın yerleşik içtihatlarına göre kesin bir şekilde hayırdır.

Temel Yanılgı: Alkollü Olmak Tam Kusur Anlamına Gelmez

Alkollü araç kullanmak, başlı başına bir trafik kuralı ihlalidir ve cezai sonuçları vardır. Ancak bu durum, bir kaza meydana geldiğinde, sürücünün o kazanın oluşumundan tamamen sorumlu olduğu anlamına gelmez. Hukukumuzda asıl önemli olan, alkol ile kaza arasında doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi olup olmadığıdır.

Alkollü Kaza Kusur Oranı ve Kilit Kavramlar: İlliyet Bağı

Yargıtay’ın bu konudaki yaklaşımı, iki temel kavram üzerine kuruludur:

1. İlliyet Bağı (Nedensellik Bağı): Kazanın meydana gelmesi ile sürücünün alkollü olması arasında doğrudan bir bağ olmalıdır.
2. Münhasıran Alkolün Etkisi: Bu, en kritik noktadır. Yargıtay, bir kazanın alkollü sürücünün kusuru sayılabilmesi için, kazanın sadece ve sadece (münhasıran) alkolün etkisiyle meydana gelmiş olması gerektiğini aramaktadır.

Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin E. 2010/10388 sayılı kararında bu ilke net bir şekilde ifade edilmiştir: “…hasarın teminat dışı kalabilmesi için kazanın meydana geliş şekli itibariyle sürücünün salt (münhasıran) alkolün etkisi altında kaza yapmış olması gerekmektedir. Diğer bir anlatımla, sürücünün alkollü olması tek başına hasarın teminat dışı kalmasını gerektirmez.”

Yargıtay’ın Yaklaşımı ve Somut Örnekler

Mahkemeler, Yargıtay alkollü trafik kazası kararları doğrultusunda, kazanın oluşumunda başka faktörlerin olup olmadığını titizlikle inceler. Eğer kazanın meydana gelmesinde başka etkenler de rol oynamışsa, alkollü sürücünün kusuru tam (%100) olarak kabul edilmez, bir kusur oranı paylaşımı yapılır.

Örnek 1: Başka Sürücünün veya Yolcunun Hatası

Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin E. 2022/1113 sayılı kararında, 1.20 promil alkollü olan sürücü, önündeki aracın yavaşlamasıyla ona arkadan çarpmıştır. Ancak önündeki aracın yavaşlama sebebi, daha ileride sol şeritte yakıtı bittiği için duran ve hiçbir güvenlik önlemi almayan başka bir araçtır. Bilirkişi, bu durumda alkollü sürücünün %70, sol şeritte duran sürücünün ise %30 kusurlu olduğuna karar vermiştir. Kararda, “…kaza oluşumunda alkol etkisi kesin vardır. Fakat … diğer sürücü de gece yarısı … sol şeritte durarak kaza oluşumuna zemin hazırlamış olduğu … sonuç olarak dava konusu trafik kazasında … kazanın münhasıran alkolün etkisi altında meydana geldiği söylenemez” denilmiştir.

Örnek 2: Elverişsiz Yol ve Hava Koşulları

Yine Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin E. 2010/10388 sayılı kararında, sürücünün 0.25 promil alkollü olduğu bir kazada, kaza tespit tutanağında yolun ıslak, karlı ve havanın sisli olduğunun belirtilmesi, kazanın münhasıran alkolün etkisiyle meydana geldiği sonucuna varılmasını engellemiştir.

Alkollü Kaza Kusur Oranı: Ceza Sorumluluğu ile Tazminat Sorumluluğu Farkı

Alkollü araç kullanmak, TCK 179. madde uyarınca “Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma” suçunu oluşturabilir, yaralanmalı kazalarda taksirle yaralama suçunu nedeniyle ceza davası açılabilir. Ancak bu ceza sorumluluğu, kazadaki tazminat sorumluluğundan (kusur oranı) tamamen ayrıdır. Bir sürücü alkollü araç kullanmaktan ceza alsa bile, kazadaki kusur oranı mahkeme tarafından ayrıca ve yukarıdaki ilkeler çerçevesinde belirlenir.

Alkollü Kaza Kusur Oranı ve Sigorta Rücu Davalarına Etkisi

Bu ilkenin en önemli sonucu, sigorta şirketlerinin açtığı rücu davalarında ortaya çıkar. Bir sigorta şirketi, alkollü sürücünün neden olduğu kaza için karşı tarafa tazminat ödedikten sonra, bu parayı kendi sigortalısından geri isteyebilir. Ancak sigorta şirketinin bu davayı kazanabilmesi için, kazanın münhasıran alkolün etkisiyle meydana geldiğini ispatlaması gerekir. Eğer kazada başka faktörler de etkiliyse, sigortanın rücu talebi reddedilebilir. (Bu konunun detayları için “Sigorta Şirketinin Sigortalısına Rücu Hakkı“ başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.)

Bu Süreçlerde Avukat Desteğinin Önemi

Görüldüğü gibi, alkollü sürücü kaza kusur oranı, otomatik bir sonuç değil, teknik bir inceleme ve hukuki argüman meselesidir. Bir Ankara trafik kazası avukatı, kazanın oluşumundaki tüm faktörleri analiz ederek, kusur oranının adil bir şekilde belirlenmesini sağlar ve sizi haksız tazminat taleplerine veya sigorta rücu davalarına karşı en etkili şekilde savunur. Öden Hukuk, bu zorlu süreçte tüm haklarınızı korumak için yanınızdadır.