Boşanmada mal paylaşımı, evliliğin sona ermesiyle birlikte tarafların en çok endişe duyduğu ve en fazla uyuşmazlık yaşadığı alandır. “Evlilikte alınan ev kimde kalacak?”, “Eşimin şirketinden hak alabilir miyim?” gibi hayati soruların cevabı, mal rejiminin tasfiyesi sürecinde yatmaktadır. Bu kapsamlı rehberde, 2002 sonrası evlilikler için geçerli olan edinilmiş mallara katılma rejimini ve haklarınızı A’dan Z’ye inceliyoruz.

Boşanmada Mal Paylaşımı Nedir? (Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi)

Türkiye’de, eğer evlenirken başka bir mal rejimi sözleşmesi yapmadıysanız, yasal olarak “edinilmiş mallara katılma rejimi”ne tabisiniz demektir. Bu rejimin temel felsefesi şudur: Evlilik birliği süresince, eşlerin emekleri karşılığında elde ettikleri tüm mal varlıkları (“edinilmiş mallar”), boşanma durumunda, kimin adına kayıtlı olduğuna bakılmaksızın yarı yarıya paylaşılır.

Hangi Mallar Paylaşıma Girer, Hangileri Girmez? (Edinilmiş Mallar vs. Kişisel Mallar)

Bu, davanın en kritik ayrımıdır. Mahkeme, önce malları iki gruba ayırır:

Paylaşıma Tabi Olan “Edinilmiş Mallar” Nelerdir?

Bunlar, evlilik birliği içinde, her bir eşin karşılığını vererek elde ettiği mal varlığı değerleridir. Başlıcaları:

• Çalışmanın karşılığı olan edinimler (Maaş, prim, ikramiye birikimleri)
• SGK veya diğer sosyal güvenlik kurumlarınca yapılan ödemeler
• Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar
• Kişisel malların gelirleri (Örneğin, size miras kalan bir evin kira geliri)
• Edinilmiş malların yerine geçen değerler (Örneğin, maaş birikimiyle alınan araba)

Paylaşıma Tabi Olmayan “Kişisel Mallar” Nelerdir?

Bunlar, kural olarak paylaşıma girmeyen ve hangi eşe aitse onda kalan mallardır. Başlıcaları:

• Eşlerden yalnızca birinin kişisel kullanımına yarayan eşyalar (kıyafetler, takılar vb.)
• Evlenmeden önce sahip olunan mallar
• Evlilik sırasında bir eşe miras yoluyla gelen mallar
• Evlilik sırasında bir eşe yapılan karşılıksız kazandırmalar (bağışlama, hediye)
• Manevi tazminat alacakları

Düğünde Takılan Altınlar ve Ziynet Eşyaları

DİKKAT: Düğünde Takılan Altınlar İçin Yargıtay İçtihadı Değişti!

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, E. 2023/5704, K. 2024/2402 sayılı ve 04.04.2024 tarihli kararıyla,  uzun yıllardır devam eden “kadına takılan her şey kadına aittir” şeklindeki yerleşik içtihadını değiştirerek düğün takılarının paylaşımı konusunda yeni bir dönem başlatmıştır. Artık düğün takılarının kime ait olduğu, mahkeme tarafından daha detaylı bir incelemeyle ve belirli bir sıralamaya göre belirlenmektedir.

Güncel Yargıtay içtihadına göre, mahkeme artık şu sıralamayı takip etmektedir:

1. Taraflar Arasında Anlaşma Var Mı?

• Öncelikle, eşlerin takıların paylaşımı konusunda kendi aralarında yaptıkları bir anlaşma olup olmadığına bakılır. Varsa, bu anlaşma uygulanır.

2. Yöresel Örf ve Adet Kuralı Var Mı?

• Anlaşma yoksa, o yörenin düğün takılarıyla ilgili ispatlanabilir bir örf ve adeti olup olmadığı araştırılır. Varsa, bu kurala göre paylaşım yapılır.

3. Genel Kural (Anlaşma veya Adet Yoksa): Eğer özel bir anlaşma veya yöresel adet de yoksa, Yargıtay’ın yeni genel kuralı devreye girer. Bu kurala göre, bilirkişi incelemesiyle takının “cinsiyeti” belirlenir:

• Kadına Özgü Ziynet Eşyaları: Küpe, kolye, bilezik, gerdanlık gibi takılar, “kadına özgü” olarak tespit edilirse, kime takıldığına bakılmaksızın kadının kişisel malı sayılır.
• Erkeğe Özgü Eşyalar: Kol saati gibi “erkeğe özgü” olarak tespit edilen eşyalar, erkeğin kişisel malıdır.
• Cinsiyeti Olmayan Takılar (Çeyrek Altın vb.): Çeyrek altın, cumhuriyet altını, gram altın gibi her iki eşin de kullanabileceği, kime verildiği tam olarak anlaşılamayan takılar ise ortak mal kabul edilir ve boşanma durumunda yarı yarıya paylaşıma tabi tutulur.

Kilit Tarih: Boşanma Davasının Açıldığı Gün!

Boşanmada mal paylaşımı hesaplaması yapılırken, hangi tarihe kadar edinilen malların dikkate alınacağı çok önemlidir. Yasal kural çok nettir: Mal rejiminin tasfiyesi için milat, boşanma davasının açıldığı tarihtir.

Bu tarihten sonra eşlerin edindiği mallar (örneğin, dava devam ederken alınan bir araba veya yapılan maaş birikimi) artık o eşin kişisel malı sayılır ve paylaşıma dahil edilmez. Paylaşım hesabına yalnızca, evlilik birliğinin başlangıcından boşanma davasının açıldığı güne kadar edinilmiş olan mallar katılır.

Peki, Dava Devam Ederken Mal Alırsam Ne Olur?

Bu, tarafların en çok merak ettiği sorulardan biridir. Cevabı, bir önceki bölümde belirttiğimiz kuralda gizlidir: Mal rejimi boşanma davasının açıldığı tarihte sona erer.

Bu nedenle, dava açıldıktan sonra, yani süreç devam ederken kendi kazancınızla aldığınız bir ev, araba veya yaptığınız birikimler, artık sizin kişisel malınız sayılır. Bu mallar, evlilik birliği içinde edinilmiş mal kabul edilmediği için, diğer eş bu mallar üzerinde herhangi bir hak iddia edemez ve mal paylaşımı hesabına katılmaz.

Boşanmada Mal Paylaşımı Hesaplaması Nasıl Yapılır? (Katılma Alacağı)

Mal rejiminin tasfiyesi, uzmanlık gerektiren teknik bir hesaplama sürecidir. Katılma alacağı hesaplama işlemi, mahkemenin görevlendirdiği bir bilirkişi tarafından yapılır ve genel olarak şu adımları izler:

1. Mal Varlıklarının Tespiti: Boşanma davasının açıldığı tarih itibarıyla, eşlerin sahip olduğu tüm edinilmiş mallar belirlenir.
2. Değerleme: Malların dava tarihine en yakın tarihteki piyasa (rayiç) değerleri tespit edilir.
3. Denkleştirme ve Değer Artış Payı: Bir eşin, diğer eşin malına yaptığı katkılar (örneğin, eşin kişisel parasıyla diğer eşin aldığı eve katkı yapmak) varsa, bu değer artış payı alacağı hesaplanır.
4. Artık Değerin Bulunması: Her eşin toplam edinilmiş mallarından, bu mallara ilişkin borçlar düşülür ve “artık değer” bulunur.
5. Yarı Yarıya Paylaşım: Bulunan toplam artık değer, ikiye bölünerek eşlerin “katılma alacağı” tespit edilir.

Boşanmada Mal Paylaşımı Sırasında Karşılaşılan Özel Durumlar

Krediyle Alınan Ev veya Arabanın Durumu Ne Olur?

Evlilik birliği içinde krediyle alınmış bir malın, boşanma davası tarihindeki değeri üzerinden, ödenmiş olan kredi taksitleri edinilmiş mal kabul edilir ve paylaşıma tabi tutulur. Henüz ödenmemiş olan kredi borcu ise malın değerinden düşülür.

Aile Konutu Ne Olacak?

Boşanma sürecinde, aile konutu olarak kullanılan taşınmazın korunması için tapuya “aile konutu şerhi” konulması istenebilir. Bu şerh, diğer eşin bu evi rızanız olmadan satmasını veya üzerinde ipotek kurmasını engeller.

Mal Rejiminin Tasfiyesi (Boşanmada Mal Paylaşımı) Davası ve Süreci

Mal paylaşımı davası, boşanma davası ile birlikte veya boşanma kararı kesinleştikten sonra ayrı bir dava olarak açılabilir. Boşanma kararı kesinleştikten sonra, mal rejimi tasfiyesi için 10 yıllık zamanaşımı süresi vardır.

Boşanmada Mal Paylaşımı İçin Avukat Desteğinin Önemi | Öden Hukuk

Boşanmada mal paylaşımı, Aile Hukuku’nun en teknik ve en karmaşık alanıdır. Hangi malın kişisel, hangisinin edinilmiş olduğunu tespit etmek, katılma alacağı hesaplama sürecini doğru denetlemek ve haklarınızı eksiksiz bir şekilde talep etmek için bir boşanma avukatı ile çalışmak hayati önem taşır. Öden Hukuk, mal rejimi tasfiyesi konusundaki derin tecrübesiyle, bu zorlu süreçte tüm haklarınızı korumak için yanınızdadır.