Kıdem Tazminatı Hakkınız Var mı? 

Kıdem tazminatı, çalışanın 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında belirli şartları sağlaması halinde işverenden talep edebileceği önemli bir tazminat türüdür. Çalışan, işten çıkarılması ya da haklı bir nedenle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, çalıştığı her yıl için giydirilmiş brüt maaşı kadar kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir. Ancak bu tazminata hak kazanabilmek için en az bir yıl aynı işyerinde çalışmış olmak gerekmektedir.

Kıdem Tazminatı Alınabilecek Durumlar

Kıdem tazminatı hakkının doğabilmesi için işçinin belirli durumlarla karşılaşmış olması gerekmektedir. İş Kanunu’na göre kıdem tazminatına hak kazandıran durumlar şunlardır:

İşçinin Haklı Nedenle İş Sözleşmesini Feshetmesi

Çalışanın iş yerinde karşılaştığı olumsuz koşullar, iş akdini haklı nedenle feshetmesini gerektiriyorsa, kıdem tazminatı hakkı doğar. Bu fesih halleri aşağıda detaylandırılmıştır.

İşverenin Haksız Yere İşten Çıkarması

Eğer işveren, işçiyi geçerli bir neden olmaksızın işten çıkarırsa, çalışan kıdem tazminatı talep edebilir.

Zorunlu Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılma

Erkek çalışanların askerlik hizmeti nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatı alma hakkı doğar.

Emeklilik Şartlarının Sağlanması

Prim ödeme gün sayısını dolduran ve emeklilik için gerekli yaşa gelen çalışanlar, kendi isteğiyle işten ayrıldığında kıdem tazminatı alabilir.

Evlilik Sebebiyle İşten Ayrılma (Kadın Çalışanlar İçin)

Kadın çalışanlar, evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı hakkı kazanır.

Çalışanın Ölümü Durumunda Kıdem Tazminatı

Çalışanın vefatı durumunda, kıdem tazminatı yasal mirasçılarına ödenir.

Kıdem Tazminatı Miktarı Nasıl Hesaplanır?

İşçinin kıdem tazminatı, çalıştığı süre ve maaşı üzerinden hesaplanmaktadır. Her tam yıl için 30 günlük brüt maaş tazminat olarak ödenir. Bir yılı aşan süreler için de aynı oran üzerinden hesaplama yapılır.

İşçinin Haklı Fesih Hallerinde Kıdem Tazminatı

Bazı durumlarda, çalışan işten ayrılmak zorunda kalabilir ve bu nedenle kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Haklı fesih halleri genel olarak sağlık sebepleri, işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları ve zorlayıcı sebepler olarak üç başlıkta incelenebilir.

1) Sağlık Sebepleriyle 

Çalışanın sağlığını tehdit eden unsurlar, işten ayrılma ve kıdem tazminatı talep etme hakkı doğurur:

• İş yerinde yapılan iş, çalışanın sağlığı veya güvenliği açısından ciddi riskler taşıyorsa,
• İşveren ya da işyerindeki diğer kişilerde bulaşıcı hastalık bulunuyorsa, işçi sözleşmesini feshedebilir ve kıdem tazminatı alabilir.

2) Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık Nedeniyle 

İşverenin veya iş yerinde bulunan kişilerin ahlak dışı davranışları, işçinin haklı fesih yaparak kıdem tazminatı talep etmesine neden olabilir:

• İşveren, işçiyi yanlış bilgiyle işe alırsa ve bu durum işçinin aleyhine sonuçlanırsa,
• İşverenin, işçiye veya ailesine karşı şeref ve namus kırıcı sözler söylemesi, cinsel tacizde bulunması,
• İşçiye yönelik psikolojik baskı, tehdit veya şiddet uygulanması,
• İşveren tarafından ücretlerin eksik ya da geç ödenmesi,
• İşçinin fazla mesai yapmasına rağmen fazla mesai ücretinin ödenmemesi,
• İş yerinde cinsel tacize uğrayan çalışanın durumu işverene bildirmesine rağmen önlem alınmaması gibi durumlarda işçi sözleşmesini feshederek kıdem tazminatına hak kazanır.

3) Zorlayıcı Sebepler nedeniyle 

Zorlayıcı sebepler, işçinin çalışmasına engel olan dışsal ve önlenemez durumları ifade eder:

• İş yerinde bir haftadan uzun süreyle işin durmasını gerektirecek bir olay meydana gelirse,
• Deprem, yangın, sel gibi doğal afetler iş yerinde faaliyetleri durdurursa,
• İşçinin çalışmasını imkansız hale getiren hukuki veya idari bir karar alınırsa, çalışan haklı fesih yaparak kıdem tazminatı alabilir.